„ROZMOWA. Pary do pary”, GALERIA ESTA, Gliwice 2.09.2022 – 31.10.2022

ROZMOWA. Pary do pary  Wanda Gołkowska + Jan Chwałczyk / Ludmiła Popiel + Jerzy Fedorowicz
Wernisaż: 2.09.2022 (piątek) godz. 18:00
Wystawa: 2.09 – 31.10.2022
Autorki koncepcji: Jolanta Studzińska, Agnieszka Popiel, Paulina Olszewska
Galeria Sztuki Współczesnej ESTA
Raciborska 8, 44-100 Gliwice

Współpraca: Fundacja „Osieki” im. Jerzego Fedorowicza i Ludmiły Popiel

Fragmenty tekstów:

Rozmowa 
Agnieszka Popiel

„Bo najważniejsza jest rozmowa”, mówił Jerzy Fedorowicz, jeszcze w 2018 roku. Dlaczego rozmowa? Rozmowa a polemika? Rozmowa jako wymiana treści? Rozmowa jako bycie razem? Rozmowa a poszukiwanie prawdy? Rozmowa jako proces? Rozmowa o sztuce? Sztuka jako rozmowa? Rozmowa jako proces sztuki? Rozmowa jako katalizator sztuki?
[…]
Nie przypadkiem ci właśnie artyści, prywatnie tworzący pary, zwracali uwagę na wartość rozmowy. Stała się zatem immanentną częścią działań artystycznych, z jej wnikliwym omówieniem zjawisk w sztuce i poza nią, w atmosferze bycia razem i otwartości na usłyszenie, obejmowała przeanalizowanie i ustosunkowanie się do postaw innych osób.
[…]
25 lat rozmów czworga artystów – to także czas wielkich przemian samej sztuki. W tym kontekście zmieniała się też funkcja rozmowy: od towarzyszących, komentujących dzieła plastyczne do tych oddających istotę twórczości i sztuki badającej samą siebie po sztukę pojęciową, której wybitnymi przedstawicielami były obie pary artystów. Niektóre rozmowy były zapewne katalizatorami procesów twórczych, których przejawem materialnym stały się prace i akcje. W 1984 roku we wspólnym tekście do katalogu wystawy „Język Geometrii” w Centralnym Biurze Wystawy Artystycznych „Zachęta” Ludmiła Popiel i Jerzy Fedorowicz pisali: Sztuka – to dla nas proces, pomost rozpięty na krótki moment pomiędzy zewnętrzną rzeczywistością a naszą kondycją intelektualną i psychiczną, między świadomością a refleksją. To moment szczególnego zagęszczenia świadomości, w którym wszystko staje się możliwe, w którym istnieje możliwość początku i końca wszystkiego. 

ROZMOWA – SZTUKA
czyli myśl, która łączy 
O pracach Jana Chwałczyka, Jerzego Fedorowicza, Wandy Gołkowskiej i Ludmiły Popiel
Paulina Olszewska

Znajomość między czwórką artystów budowała czworokąt zależności, w ramach którego dochodziło do wymiany myśli, przepływu informacji oraz wzajemnych inspiracji. Bez wątpienia musiało mieć to wpływ na indywidualną twórczość i postawę każdego z nich. Wszyscy czworo podzielali i praktykowali postulat, że sztuka powstaje w wyniku wymiany informacji i wzajemnej interakcji, uznając jednocześnie nadrzędność wspólnego tworzenia nad oryginalnością samego pomysłu i koncepcji indywidualnego autorstwa. 
[…]
Analizując twórczość tych dwóch artystycznych par, dostrzec można kolejne etapy przecinania się albo zazębiania. Wynikało to zapewne z udziału we wspólnych wydarzeniach artystycznych, o których już wspomniałam, i ze znajomości z tymi samymi osobami z kręgu sztuki. W tym miejscu należy w pierwszej kolejności przywołać Jerzego Ludwińskiego, którego rozważania teoretyczne o sztuce miały bezpośredni wpływ na kształtowanie się twórczości całej czwórki. Znaczenie i kształt sztuki we współczesnym, technologicznym świecie, odejście od materialnych wytworów ku sztuce pojęciowej i konceptualnej oraz komunikacja jako narzędzie tworzenia sztuki – wszystkie te zagadnienia poruszane i tematyzowane przez Ludwińskiego użyte były w indywidualnej oraz wspólnej praktyce artystycznej czwórki artystów. Na końcu pozostaje bezpośredni kontakt, wymiana korespondencji i wspólne spotkania, z których wnioski przenoszone były na sztukę.

Rozmowa. Pary do pary
Jolanta Studzińska

Wystawa prezentowana w gliwickiej galerii ESTA ukazuje prace czterech twórców, a zarazem dwóch artystycznych i partnerskich związków: Ludmiły Popiel i Jerzego Fedorowicza oraz Wandy Gołkowskiej i Jana Chwałczyka. Obydwie pary łączyła wieloletnia przyjaźń wsparta zbieżnością poglądów i głęboką fascynacją sztuką. Inspirujące rozmowy przeradzające się zazwyczaj w żywe dyskusje wokół jej istoty stworzyły podstawę dla wnikliwej refleksji przekazującej językiem sztuki autentyczne i fundamentalne wartości. Rozważania ujęte w ich twórczości cechuje odmienność spojrzenia i kształtowania wypowiedzi, ale równocześnie łączy pokrewność przekonań i podobna wrażliwość w odbiorze rzeczywistości.
Prezentowani artyści brali udział w wielu wspólnych wystawach w ciągu trzech dekad (lat 60., 70. i 80.) lecz zawsze w szerszym gronie twórców. „Rozmowa. Pary do pary” jest pierwszą wystawą dedykowaną im wyłącznie. Konfrontuje ich prace w jednej przestrzeni, ukazując różnice, podobieństwa i bliskości w specyficznym dialogu znaków, form, koncepcji i przemyśleń. Zwraca uwagę na wzajemny szacunek i współpracę na płaszczyźnie twórczości artystycznej, na partnerskie porozumienie i obustronne wsparcie w związkach przy zachowaniu indywidualności wypowiedzi i wyrazistości postaw. Podkreśla znaczenie rozmowy prowadzonej na polu sztuki w jej wielu odsłonach i wymiarach, zawsze przy zachowaniu wspomnianych wartości, szacunku dla odmienności i wymiany poglądów.